درگیر شدن ژئوپلیتیک با اقتصاد شبکه
تاریخ انتشار: ۱ شهریور ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۵۲۹۴۹۲
مرتضی قورچی، استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه شهید بهشتی در هممیهن نوشت:امنیتیسازی زنجیرههای ارزش و تجارت جهانی با چالشهای میان کشورها در قرن بیستویکم براساس «امر سیاسی» شکل میگیرد. امر سیاسی در چارچوب اندیشههای کارل اشمیت، نظریهپرداز سیاسی، بهصورت «دوست و دشمن» ظاهر میشود؛ بنابراین در یک سیستم اقتصاد جهانی، وقتی مراکز اصلی انباشت سرمایه که اساساً مناطق جغرافیایی خاصی در درون کشورها هستند، و بهوسیله آن کشورها در سطح جهانی مورد حمایت قرار میگیرند، آشکار است که این کشورها و دولتها در ارتباط با امر سیاسی خود، عموماً سایر کشورها را در یک پروسه زمانی یا بر اثر یک رخداد و اتفاق، از حالت دوست به یک رقیب جدی یا رفتهرفته به یک دشمن در سیاست بینالملل خود قرار دهند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
کشورهایی همچون، چین، روسیه و ایران، جزو آن دسته از کشورهایی هستند که در گذشته در زنجیره اقتصاد جهانی حضور پررنگ داشته و یا در حال تقویت پیوندها بودند. ایران در سالهای ۱۹۷۳و ۱۹۷۴ یعنی (پیش از انقلاب اسلامی ایران) حضور فعالی در عرصه اقتصاد بینالملل داشت، اما پس از انقلاب و ایجاد اختلافاتی که بین ایران و ایالاتمتحده شکل گرفت، به تدریج در رویکرد سیاست بینالملل مرکز جهانی انباشت سرمایه، تبدیل به دشمن شد و از بازار جهانی کنار گذاشته شد.
روسیه هم با داشتن دو شهر جهانی مسکو و سنپترزبورگ و همینطور مناطق آزاد آن که مظهر پیوند با اقتصاد جهانی و مکان جغرافیایی است، در بخشی از زنجیره تامین اقتصاد جهانی آنچنان که توماس فریدمن در کتاب «جهان مسطح است» میگوید، قرار داشت و به حرکت ادامه میداد، اما از سال ۲۰۱۴ به بعد با الحاق کریمه به سرزمین روسیه، شاهد بودیم که این کشور به تدریج در کانون تحریمها قرار گرفت و بیشتر پیوندهای خود را در شبکه تامین زنجیره ارزش و تجارت از دست داد. در نهایت روسیه زمانی که به اوکراین در سال ۲۰۲۲ حمله کرد، تحریمهای اقتصادی سختتری از سوی کشورهای غربی بر آن اعمال شد. آشکار است که روسیه به مرور از وضعیت دوست به وضعیت دشمن در امر سیاسی منطقه ژئواستراتژیک آتلانتیک با مرکزیت ایالات متحده، قرار گرفت.
ایران هم همواره بهواسطه برنامه هستهای با چالشهای بزرگی در ارتباط با منطقه ژئواستراتژیک آتلانتیک روبهرو بوده است. متاسفانه تحریمها پیوندهای اقتصاد ایران را با سیستم مالی، سیستم تولید و تامین کالا، هدف قرار دادهاند و در نتیجه ایران که میتوانست در منطقه خاورمیانه در کانون شبکه تولید و تامین زنجیره ارزش و تجارت قرار گیرد، محروم از سیستم اقتصاد جهانی شده است. آشکار است که ایران در سیاست بینالملل منطقه ژئواستراتژیک آتلانتیک در چارچوب امر سیاسی همواره دشمن و مورد اتهامات گوناگون قرار میگیرد!
چین بعد از دوره دنگشیائوپینگ و سیاست درهای باز، به تدریج مناطق ساحلی شرقی آن تبدیل به کانون اصلی برونسپاری اقتصاد شبکهای شد. چین با سیاستهای همکاری با غرب، در امرسیاسی و کدهای ژئوپلیتیکی حوزه ژئواستراتژیک آتلانتیک همواره بهعنوان دوست و همکاری که میتواند بخش مهمی از اقتصاد شبکهای و سیستم تامین زنجیره ارزش مورد توجه قرار گیرد، تعریف شد. اما در سالهای اخیر چین، عنوان رقیب و هم اصطحکاک ژئوپلیتیکی بر سر فضای جغرافیایی دریای جنوبی چین و گاهاً تایوان، به مرور در وضعیت امر سیاسی و سیاست بینالملل تبدیل به تهدید و گاهاً هم حتی در سخنرانیها بهطور آشکار از سوی سیاستمداران غرب به دشمن اصلی متهم شده است؛ بهطوریکه بسیاری از شرکتها با تغییر استراتژی خود که بیشتر متأثر از مناقشات ژئوپلیتیکی این دو حوزه قدرت (منطقه ژئواستراتژیک آسیا ـ پاسیفیک با منطقه ژئواستراتژیک آتلانتیک) است، از شهرهای جهانی و یا مناطق آزاد چین در سواحل شرقی این کشور بهسوی شهرهای جهانی بنگلور و حیدرآباد هند و یا هانوی پایتخت ویتنام رفتهاند.
با کنکاشی در بازارهای لوازم الکترونیک و کامپیوتر میتوان دید که کالاهای شرکتهای بزرگ جهانی که قبلاً در چین تولید میشدهاند در کشورهای هند و ویتنام تولید میشوند. نتیجه اینکه اقتصاد شبکهای و سیستم برونسپاری در قرن بیستم که در چارچوب زنجیره تامین ارزش و تجارت تعریف میشوند بسیار متأثر از امنیتی شدن تجارت و همچنین تحولات ژئوپلیتیک در نظام جهانی هستند. پیوندهای اقتصاد جهانی در هیچ مکان جغرافیایی شکل نخواهد گرفت مگر اینکه آن مکان بخشی از امرسیاسی «وضعیت دوست» حوزه ژئواستراتژیک آتلانتیک در چارچوب سیستم اقتصاد جهانی قرار گیرد.
منبع: فرارو
کلیدواژه: اقتصاد جهانی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل سیاست بین الملل اقتصاد شبکه ای اقتصاد جهانی ارزش و تجارت امر سیاسی پیوند ها کشور ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۵۲۹۴۹۲ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
مذاكره برای تامین مالی ۳ پروژه جدید ایران از سوی بانک توسعه اسلامی
سید احسان خاندوزی وزیر اقتصاد و دارایی که برای شرکت در پنجمین مجمع بانک توسعه اسلامی به ریاض سفر کرده است در گفتگویی اظهار کرد: امسال پنجمین سالگرد تاسیس بانک توسعه اسلامی به عنوان بزرگترین نهاد مالی کشورهای مسلمان است.
وی ادامه داد: ۵۷ کشور مسلمان عضو از تسهیلاتی که این بانک برای پروژههای زیرساختی انرژی آموزش بهداشت و سلامت تزریق میکند استفاده میکنند، ما هم در ایران به عنوان یکی از سه سهامدار بزرگ که از ابتدا نقش آفرین بودیم در پنجاهمین سالگرد مجمع عمومی بانک در ریاض شرکت فعالانه داشتیم.
خاندوزی گفت: در این اجلاس هم بخش خصوصی کشور مشارکت وسیعی داشت، هم نمایندگان بخشهای دولتی، وزارت اقتصاد و سایر وزارتخانههای ذیربط در این دوره حضور فعال دارند.
وی تاکید کرد: تنها نهادی که علی رغم تحریمهای ظالمانه آمریکا همچنان در تامین مالی پروژهها از اعتبارات بینالمللی به طرحهای عمرانی کشور کمک میکند، بانک توسعه اسلامی است.
وزیر اقتصاد یادآور شد: ما امروز ۱۱ طرح مهم در استانهای مختلف داریم که تامین مالی آنها به صورت ارزی توسط بانک توسعه اسلامی انجام میشود.
وی گفت: در سالهای ۹۷ تا ۱۴۰۰ مشکلاتی در نظام بازپرداخت ایران وجود داشت که موجب توقف عمرانی جمهوری اسلامی ایران شده بود؛ دولت سیزدهم با اهتمام جدی این موانع و مشکلات را برطرف کرد و مجدداً شاهد این هستیم که تزریق به پروژههای ایران از سوی بانک توسعه اسلامی آغاز شده است.
خاندوزی اظهار کرد: در مجمع سالانه بانک توسعه اسلامی غیر از اینکه صورتهای مالی بانک به تصویب میرسد، خط مشی سال آینده بانک توسعه اسلامی نیز توسط وزرای قتصاد عضو تعیین میشود.
وی با اشاره به پیشنهاد ایران که در این نشست مطرح خواهد شد، گفت: یک پیشنهاد مهم پنجره تامین مالی ترجیحی است که با نرخهای ترجیحی و حمایتی بتواند از طرحها در کشورهایی که نیاز به پروژههای حمایتی دارند استفاده کند. جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد خود را برای تاسیس این پنجره تامین مالی ترجیحی ارائه داده است و امیدواریم مصوب شود.
خاندوزی خبر داد: یکی از نکاتی که در دستور کار مذاکرات ما با بانک توسعه اسلامی است؛ اضافه کردن سه پروژه مهم حوزه بهداشتی درمانی و دانش بنیان کشور به ۱۱ پروژهای است که قبلاً تامین مالی آنها توسط بانک توسعه اسلامی انجام شد.
وی تاکید کرد: در حاشیه اجلاس سالانه جلساتی با وزرای اقتصادی کشورهای عضو به خصوص کشورهای هدف که نقش پررنگ تری در تعاملات اقتصادی ما دارند به ویژه در خاورمیانه و شمال آفریقابه صورت دوجانبه تنظیم کردهایم؛ البته دیدار مفصلی با همتای سعودی خود خواهم داشت.
باشگاه خبرنگاران جوان اقتصادی اقتصاد و انرژی